Artykuł
W świetle art. 7 ust. 1 pkt 9 ustawy o samorządzie gminnym do zadań własnych gminy należą sprawy „kultury, w tym bibliotek gminnych i innych instytucji kultury oraz ochrony zabytków i opieki nad zabytkami”. A zatem przepis odnosi się zarówno do ochrony zabytków, jak i opieki nad zabytkami. Rozróżnienie to ma doniosłe znaczenie, gdyż ochrona dotyczy władczej ingerencji, natomiast opieka polega na działalności faktycznej, stanowiąc obowiązek każdego właściciela i posiadacza zabytku, w tym jednostek samorządu terytorialnego.
Rola samorządu terytorialnego w ochronie dziedzictwa kulturowego jest współcześnie bardzo doniosła, choć nie zawsze należycie zidentyfikowana. Efektywne wykonywanie wskazanych zadań własnych ma nie tylko znaczenie dla zachowania zasobu zabytkowego, ale również, jeżeli zostanie właściwie rozpoznane, korzystnie wpływa na rozwój lokalny, pobudzając wzrost ruchu turystycznego, a w konsekwencji rozwój gospodarczy i tworzenie nowych miejsc pracy. Trzeba jednak pamiętać, że jednostki samorządu terytorialnego są również, zgodnie ze statystykami prowadzonymi przez Krajowy Ośrodek Badań i Dokumentacji Zabytków, właścicielem ok. 20% zabytków nieruchomych i w związku z tym są zobowiązane do ich zachowania w należytym stanie.
Obowiązek opieki obciążający właścicieli to: naukowe badanie i dokumentowanie zabytków, prowadzenie wymaganych prac konserwatorskich, restauratorskich i robót budowlanych przy zabytku, zabezpieczenie i utrzymanie zabytku oraz jego otoczenia w jak najlepszym stanie; korzystanie z zabytku w sposób zapewniający trwałe zachowanie jego wartości; popularyzowanie i upowszechnianie wiedzy o zabytku oraz jego znaczeniu dla historii i kultury (art. 5 u.o.z.o.z.). Zadania własne poszczególnych jednostek samorządu terytorialnego, odnoszące się do zachowania dziedzictwa kulturowego, należy więc postrzegać niezmiernie szeroko, a więc również z perspektywy gminy, powiatu i województwa jako właścicieli zabytków.
Na terenie gminy Bojanów nie brakuje zabytkowych obiektów, które przez długie lata pozostawały zaniedbane. W ciągu ostatnich piętnastu lat dzięki skutecznej działalności samorządu oraz dobrej współpracy z właścicielami tychże zabytków przy wykorzystaniu dostępnych zewnętrznych źródeł dofinansowania w znacznej mierze udało się przywrócić im dawny urok i obecnie cieszą oko nie tylko mieszkańców ale i przyjezdnych.
 |  |
Zabytkowy Kościół w Stanach
 |  |
Kaplica cmentarna Rodziny Komorowskich w Stanach oraz Pomnik upamiętniający żołnierzy z I wojny światowej w msc. Ruda
 |  |
Park Podworski w Bojanowie
Ewidencja zabytków gminy Bojanów
